Przemoc w związkach to temat, który od lat wywołuje burzę emocji, głównie dlatego, że tradycyjne stereotypy nakazują nam wierzyć, że ofiarami są wyłącznie kobiety. Jednak coraz więcej dowodów wskazuje na to, że mężczyźni również mogą stać się ofiarami przemocy – zarówno fizycznej, jak i psychicznej. W niniejszym artykule przyjrzymy się tej problematyce z polskiej perspektywy, prezentując dostępne statystyki oraz analizując mechanizmy społeczno-kulturowe, które utrudniają mężczyznom szukanie pomocy.
Stereotypy, które nas ograniczają
W naszej kulturze wciąż króluje przekonanie, że „prawdziwy mężczyzna” nie powinien okazywać słabości. Od najmłodszych lat uczymy się, że emocjonalna odporność i zdolność do radzenia sobie z problemami to cechy męskiej natury. Ironią losu jest fakt, że te same normy, które budują obraz silnego mężczyzny, jednocześnie utrudniają ujawnienie faktu, że niektórym z nas doświadcza się przemocy w relacjach. W rezultacie męskie ofiary przemocy często pozostają samotni z problemem, obciążone społecznym piętnem i oczekiwaniem, że „faceta nie łamie”. O tym jak budować odporność psychiczną i radzić sobie ze stresem przeczytasz tutaj.
Polskie statystyki – liczby, które mówią same za siebie
Choć temat ten bywa marginalizowany, istnieją polskie badania, które pokazują, że przemoc w rodzinie dotyka również mężczyzn. Według raportu CBOS z 2019 roku, opublikowanego przez CBOS- Przemoc w rodzinie, około 12% kobiet przyznaje się do stosowania przemocy fizycznej wobec męża/partnera, a znacznie więcej – blisko 27% – przyznaje się do doświadczenia przemocy psychicznej.
Z tego samego badania wynika również, że mężczyźni częściej niż kobiety deklarują, że są wyzywani, obrażani, padają ofiarą gróźb i szantaży,a także nieco częściej skarżą się na ograniczanie kontaktów z rodziną i znajomymi.
Te dane jednoznacznie wskazują, że problem jest realny i dotyczy także mężczyzn.
Inny dowód na to, że temat ten zasługuje na większą uwagę, znajduje się w artykule Polskiego Radia pt. „Przemoc domowa dotyka też mężczyzn”, dostępnym pod adresem Polskie Radio. Dzięki takim opracowaniom możemy dostrzec, że stereotypowy obraz męskiej siły nie odpiera rzeczywistości, w której każdy, niezależnie od płci, może stać się ofiarą przemocy.
Formy przemocy – nie tylko bicie i krzyki
Przemoc w związku to nie tylko fizyczne ataki, choć te są najłatwiej rozpoznawalne. O wiele częściej mówimy o przemocy psychicznej, która objawia się poprzez systematyczne krytykowanie, obniżanie poczucia własnej wartości, izolację od bliskich czy stosowanie agresji werbalnej. Takie formy zachowań mogą na dłuższą metę powodować poważne problemy zdrowotne – od chronicznego stresu, poprzez zaburzenia snu, aż po depresję. Warto pamiętać, że nawet „łagodniejsze” formy agresji mogą wywrzeć niszczący wpływ na psychikę.
Dlaczego mężczyźni milczą?
Nie dziwi więc fakt, że wielu mężczyzn, mimo doświadczenia przemocy, nie zgłasza tych incydentów odpowiednim służbom. Społeczne tabu związane z męską ofiarą sprawia, że zamiast szukać pomocy, często wybierają milczenie – obawiając się utraty reputacji czy oskarżeń o brak męskości. Taka postawa tylko pogłębia problem, prowadząc do narastania izolacji i pogorszenia stanu zdrowia psychicznego. Jak zauważa wiele badań, również w polskim kontekście pomoc powinna być dostępna nie tylko dla kobiet, ale również dla mężczyzn, którzy znalazły się w sytuacji zagrożenia.
Dynamika przemocy w związku – gra bez wyraźnych reguł
Interesującym aspektem przemocy w relacjach jest fakt, że granice między ofiarą a sprawcą bywają bardzo płynne. W wielu przypadkach przemoc zaczyna się od drobnych incydentów – od słów, które z czasem stają się coraz bardziej raniące, aż po działania, które w końcu przerodzą się w fizyczne ataki. Taka dynamika przypomina nieco teatr absurdu, gdzie role zmieniają się na oczach obserwatora. Każdy przypadek jest inny, dlatego uniwersalne schematy reagowania często zawodzą, a pomoc powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb. Więcej o tym jak rozpoznać i zakończyć toksyczną relację przeczytasz tutaj.
Konsekwencje – koszty ukrytej przemocy
Nieleczone skutki przemocy to nie tylko widoczne obrażenia czy siniaki – to przede wszystkim długotrwałe konsekwencje psychiczne. Mężczyźni, którzy doświadczyli przemocy, często zmagają się z poczuciem winy, obniżoną samooceną, a nawet zmagają się z problemami zdrowotnymi, które utrudniają im codzienne funkcjonowanie. Długotrwały stres może prowadzić do depresji, która nieleczona może w jakimś stopniu wyjaśniać dlaczego w Polsce 8 na 10 samobójców to mężczyźni.
Gdzie szukać pomocy?
W obliczu tak poważnego problemu kluczowe jest, aby ofiary przemocy – niezależnie od płci – mogły liczyć na wsparcie. W Polsce istnieje szereg instytucji, które oferują pomoc zarówno dla kobiet, jak i dla mężczyzn. Warto zwrócić uwagę na programy rządowe oraz lokalne inicjatywy, które starają się rozszerzyć dostęp do usług wsparcia dla ofiar przemocy domowej. Oficjalne informacje oraz wskazówki można znaleźć m.in. na stronie Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, gdzie publikowane są aktualne dane oraz porady dotyczące radzenia sobie w sytuacjach zagrożenia.
Jeżeli z jakichś powodów nie chcesz dzwonić na policję, możesz skontaktować się z „Niebieską Linią” pod numerem 800 120 002 – konsultanci pomogą ci, powiedzą ci, co najlepiej zrobić w twojej sytuacji.
Podsumowanie – czas zerwać z milczeniem
Mężczyźni, podobnie jak kobiety, nie są odporni na przemoc w relacjach. Polskie statystyki jasno pokazują, że choć liczby, przynajmniej te oficjalne, mogą być niższe, problem ten nie powinien być bagatelizowany. Konieczne jest, aby społeczeństwo zaczęło dostrzegać i akceptować fakt, że każdy – niezależnie od płci – może być ofiarą przemocy. Otwarta dyskusja, wsparcie ze strony instytucji oraz indywidualne poszukiwanie pomocy to kluczowe elementy, które mogą zmienić sytuację na lepsze. Pamiętajmy, że prawdziwa siła tkwi nie tylko w umiejętności stawiania czoła przeciwnościom, ale także w zdolności przyznania się do własnych słabości i szukania wsparcia.
Mamy nadzieję, że niniejszy artykuł przybliżył Wam problematykę męskiej ofiary przemocy w sposób rzetelny i otwarty. Pamiętajcie – milczenie nie jest rozwiązaniem, a każdy, kto doświadcza przemocy, zasługuje na pomoc i wsparcie.
Źródła:
- CBOS- „Przemoc i konflikty w domu (2019)„
- Polskie Radio „Przemoc domowa dotyka też mężczyzn”
- Poradnik Zdrowie „Eksperci alarmują: 8 na 10 samobójców w Polsce to mężczyźni”
- Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej
Podejmijmy wspólnie wysiłek, aby zerwać z tabu i zapewnić wsparcie każdemu, kto tego potrzebuje. Prawdziwa siła mężczyzny polega nie na udawaniu, że wszystko jest w porządku, ale na odwadze, by przyznać się do problemu i szukać realnej pomocy.
Wg statystyk polki są największymi mizoandryczkami w europie jak również przemocy psychicznej doznaje 86% mężczyzn w związkach z polkami.